Ege Üniversitesi CERN’de

 Ali İhsan Mimtaş

İZMİR(Ege Ajans)- Ege Üniversitesi ile Dünyanın en büyük parçacık fiziği araştırma laboratuvarı  CERN-FCC çalışma grubu arasında mutabakat metni imzalandı.

CERN FCC çalışma grubunda çalışmalara katkı sunan dünyadaki 34 ülkeden 127 üniversite/enstitü yer alıyor. Ege Üniversitesi ile CERN-FCC çalışma grubu Başkanı Dr. Michael Benedikt arasında mutabakat metni imzalandı. Yapılan anlaşma gereği Ege Üniversitesinden bilim insanları da mevcut FCC çalışma grubunda yer alacak, karşılıklı bilgi alışverişinde bulunarak hem fizik, hem de tasarım çalışmalarına katkı sunacaklar.

Ege Üniversitesi, imzalanan mutabakat metni ile FCC çalışma grubunda yer alan Türkiye’deki 10 üniversiteden biri oldu.

Ege Üniversitesinin 2019 yılında ‘Araştırma Üniversitesi’ olma ve uluslararası bir eğitim kurumu niteliğine ulaşma gibi öncelikli bir hedefi olduğunu ifade eden EÜ Rektör Prof. Dr. Necdet Budak,  ‘‘ CERN-FCC ile uluslararası işbirliği protokolü imzaladık. Ve bu protokol ile  ‘Biz de varız’ diyerek üniversitemizin bilgi üretme potansiyelinin hangi noktada olduğunu bir kez daha gösterdik. Temel bilimlerde üretilen bilginin, teknolojinin gelişmesine etki ederek toplumların yaşam tarzını baştan aşağı şekillendiren bir işlevi var. Bu bakımdan yapılan anlaşma sadece üniversitemiz değil, ülkemiz için de çok önemli. Üniversitemiz  Fen Fakültesi Fizik Bölümü öğretim üyesi Sayın Doç. Dr. Rena Çiftçi ve ekibini bu başarılarından dolayı kutluyorum’’ şeklinde konuştu.

Doç. Dr. Rena Çiftçi ise “CERN, yeni bilgi üretmeye çalışan bilim adamlarına teknolojinin izin verdiği en ileri deneysel olanakları ve çözümleri sunuyor. 2002 yılından itibaren ATLAS, CLIC-CTF3, LHeC gibi CERN deneylerinde ve projelerinde yer aldım. Anlaşmasını yaptığımız FCC projesinde de tüm olanakları kullanarak Ege Üniversitesinde oluşturulan bir ekiple birlikte bilimsel araştırmalara ve teknolojik geliştirmelere üniversitemiz adına en iyi katkıyı vermeye çalışacağız” dedi.

1954 yılında 12 ülkenin katılımıyla kurulmuş olan CERN’in günümüzde 21 tam üyesi ve 2 tam üyelik adayına ilaveten Türkiye’nin de aralarında bulunduğu 2 ortak (asosiye) üyesi bulunuyor.

CERN laboratuvarlarının temeli hızlandırıcılar ve dedektörler üzerine kurulu. Elektron, proton gibi temel parçacık demetleri parçacık hızlandırıcılarında çok yüksek enerjilere çıkarılarak çarpıştırılmakta, ortaya çıkan yeni parçacıklar dedektörler aracılığı ile algılanmakta ve özellikleri analiz edilmektedir.

CERN-FCC Projesi Nedir?

CERN yönetiminin 22 Ekim 2013 tarihinde aldığı karar ile “Geleceğin Dairesel Çarpışırıcıları” (FCC) tasarım çalışması Büyük Hadron Çarpıştırıcısı (LHC)’den sonra CERN’ün en yüksek öncelikli resmi projesi olmuştur. Bu projede İsviçre’nin Cenevre bölgesinde 80-100 km’lik uzunlukta ve 5.5 m’lik çapta bir tünelde kütle merkezi enerjisi 100 TeV olan bir proton-proton çarpıştırıcısının (FCC-hh) ve 350 GeV’lik bir dairesel electron-pozitron çarpıştırıcısının (FCC-ee) inşa edilmesi önerilmektedir. CERN yönetimi ilk önce FCC-ee’yi, daha sonra da aynı tünelde FCC-hh ve FCC-he’yi hayata geçirmeyi planlamaktadır. CERN-FCC’nin esas amacı yine bilginin sınırlarını zorlamak, evreni ve evrenin oluşumunu anlamaktır.