EÜTV’de “Aşı Bilmecesi”ne yanıt verildi

Yasemen Toğrul

İZMİR(Ege Ajans)- Ege Üniversitesi Televizyonu’nda yayınlanan Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sema Aydoğdu’nun hazırlayıp sunduğu “Çocuğa Dair Her Şey” programında aşı konusunda sosyal medyada bilgi kirliliği masaya yatırıldı. Programa konuk olan Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Sosyal Pediatri Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Feyza Koç ve Genel Pediatri Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Aslı Aslan, “Aşı Bilmecesi”nde en çok sorulan ve merak edilen soruları yanıtladı.

Çocukluk çağı aşıları tıbben gerekli mi? Aşılar içeriğindeki bazı maddeler nedeniyle çocuklara faydadan çok zarar mı getiriyor? Bu şüphelerle aşı yaptırmayı reddeden aileler aslında çocuklarını ciddi bir tehlikeye mi atıyor?  Aşılarla otizm arasında bir ilişki var mı? Bazı aileler çocuklarına aşı yaptırmayı neden reddediyor? Yıllardır hiçbir sorun olmayan ama 2000’li yıllardan sonra birdenbire tartışılan bir konu aşı.

Aşı yapılsın mı yapılmasın mı sorusuna cevap veren Doç. Dr. Aslı Aslan, “2000’lerden önce de aşıya karşı bir grup vardı.  Aşıların suçlanması asıl 1998 ve 2000’li yıllarda aşı-otizm ilişkisi ile başladı. İlk suçlanan aşı da kızamık, kabakulak aşısıydı.  Bu aşıyla ilgili bir makale yayınlandı. The Lancet  Dergisi’nde 12 vakalık bir çalışmanın sonucunda, kızamık aşısının davranışsal değişiklere (atipik otizm) yol açtığı söyleniyor. Bu oldukça sansasyon yarattı. Bu makale üzerinden aşı karşıtı görüşler çoğaldı. Fakat 6 ay sonra bu makale tıp camiasından çekildi. Çünkü makaleyi yazan kişinin, bu kadar az vaka ile bu sonuca ulaşması çok zordu. Makaleyi yazan kişinin aşı karşıtı ailelerle anlaştığı ortaya çıktı ve yazardan lisansı geri alındı. Ama bu görüşün etkileri hala görülmektedir. 2017’de aşılar hakkındaki söylentilere karşı bir nokta konuldu. Şu anki kullanılan bütün aşılara dair hiç birinin bağışıklık sistemini tehdit eden hastalıklara yol açmadığı gösterildi. Birçok önemli tıp dergilerinde yayınlandı. Ayrıca birden fazla aşının yapılmasında da hiçbir sorun yok. Sosyal medyada bilgi fazlalığı var. Sosyal medyada paylaşılan kişisel hikayeleri topluma mal etmek doğru değildir. Negatif algı oluşturur. Aşı karşıtı gruplar çok fazla. Bu gruplar toplumu çok etkilemektedir” dedi.

“Aşıların temelinde korunma ihtiyacı vardır”

Aşının yararlarından bahseden Doç. Dr. Feyza Koç, “Aşıların temelinde korunma ihtiyacı vardır. Neden korunacağız? Hastalıklardan korunacağız. Koruyucu mekanizma mikropların belli parçalarını ayırarak aşıyı vücuda vererek,  vücutta antikor dediğimiz savunma mekanizmasının oluşmasını sağlıyoruz ki tam savunma mekanizması sağlandığında hastalıklarla karşılaştığımızda hasta olmayalım. Bu hedefle aşı üretimi ortaya çıkmıştır. Son yıllarda son derece ileri noktalara taşındı. Şu anda aşılarda yüzde yüz koruyuculuktan bahsediliyor. Örneğin, Rahim Ağızı Kanseri aşısının yüzde yüz  koruyuculuğu olduğu bilinmekte. Bu çok önemli bir oran. Çiçek aşısı ile artık çiçek hastalığı görülmemektedir. Kızamık hastalığı sonucu gerçekleşen ölümleri kızamık aşısıyla yüzde 90 önlendi. Hepatit B aşısı çok önemli bir aşı.  Hepatit B aşısı olmayan çocuklarda bazen 100 çocuktan 90’ı bazen 50’si bazen de  10’u Hepatit B hastalığını geçirdikten sonra kronik hasta oluyor ve siroza gidiyor. Sonra biz bu hastalara nakil yapmak zorunda kalıyoruz. Bugün erişkin karaciğer nakillerinin bir kısmını daha önce bu hastalıklardan korunamamış, siroz olmuş insanlar oluşturuyor. Hepatit B aşısından karaciğer nakline kadar giden bir süreç var” dedi.

Doç. Dr. Feyza Koç, “Aşının hiç yan etkisi yoktur, demek yanlış olur. Her şeyin bir riski olabilir. Aşının geçici hafif yan etkileri vardır. Ateş, uyku ve halsizlik gibi” dedi.

Kızamık salgını ile ilgili bilgi veren Doç. Dr. Feyza Koç, “Kızamık enfeksiyonundaki salgınların başlangıcı Avrupa ile başladı. Şu anda da Türkiye’de de böyle bir salgın var. Şuan 665 vakamız var Türkiye’de.
Biz, aşılarla yalnızca kendimizi, çocuklarımızı değil aynı zamanda toplumu da korumaktayız. Aşılama konusunda aileler doğru kaynaklara ulaşsınlar. Çünkü bir çocuk toplumdur. Önemli olan aşıyı tartışmak değil her çocuğun sağlıkla aşıya ulaşmasıdır” dedi.