Ege’de mikroakışkan çip platformunda beyin yapısını taklit edebilecek üç boyutlu hücre kültürü modeli geliştirilecek

Ege’de mikroakışkan çip platformunda beyin yapısını taklit edebilecek üç boyutlu hücre kültürü modeli geliştirilecek

Ege Üniversitesi (EÜ) Biyomühendislik Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Özlem Yeşil Çeliktaş yürütücülüğünde geliştirilen proje kapsamında, henüz etkili bir tedavi yöntemi olmayan Rett Sendromu (RTT) hastalığının, klinik öncesi çalışmalarda ilaç denemelerinin yapılabilmesi için mikroakışkan çip platformunda beyni taklit edebilecek hücre kültürü modeli geliştirilecek. TÜBİTAK’tan kabul alan projeyle ilgili Prof. Dr. Yeşil Çeliktaş’ı ziyaret eden EÜ Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, Prof. Dr. Yeşil Çeliktaş ve ekibini tebrik etti.

EÜ Mühendislik Fakültesi Biyomühendislik Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Özlem Yeşil Çeliktaş liderliğinde bir grup bilim insanı, henüz etkili bir tedavi yöntemi bulunmayan ve özellikle kız çocuklarında görülen Rett Sendromu (RTT) hastalığının klinik öncesi çalışmalarda potansiyel ilaç denemelerinin yapılabilmesi amacıyla yeni proje üzerinde çalışmaya başladı. Özgün tasarım mikroakışkan çip platformunda fizyolojik ve fonksiyonel olarak beyni taklit edebilecek organoid kültür temelli üç boyutlu hücre kültürü modelinin geliştirilmesi hedeflenen projeleriyle Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu’na (TÜBİTAK) başvuran Prof. Dr. Yeşil Çeliktaş ile ekibi, kurumdan destek almaya hak kazandı. EÜ Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, projeyle ilgili bilgi almak üzere Prof. Dr. Yeşil Çeliktaş’ı ziyaret etti. Proje kapsamında ‘Biyomalzemeler ve Doku Mühendisliği’ öncelikli alanında 100/2000 YÖK doktora bursiyeri için 1 doktora tezi ve 2 yüksek lisans tezinin de hazırlanacağını kaydeden Rektör Budak, “Üniversitemiz bünyesinde böyle projeler üzerinde çalışan hocalarımızla gurur duyuyoruz. Ege Üniversitesi olarak her zaman yanlarındayız, maddi ve manevi anlamda hocalarımıza desteğimiz sürecek” diye konuştu. Rektör Budak, tamamen yerli yetenekler kullanılarak geliştirilecek katma değeri yüksek biyomühendislik ürününün, model, akademik ve teknik çıktı anlamında, sağlık ve mühendislik alanında ciddi bilgi birikimi sağlayacağını söyledi.

PATENTLEME VE TİCARİLEŞME DEĞERİ YÜKSEK

Genellikle kız çocuklarında görülen RTT’nin, nörogelişimsel bozukluklardan biri olduğunu ve ölümle sonuçlanabildiğine dikkat çeken Prof. Dr. Yeşil Çeliktaş, projenin önemli çıktılarının olacağını belirtti. Prof. Dr. Yeşil Çeliktaş, projeyle nadir genetik hastalıklar grubunda yer alan RTT hastalığı için, klinik öncesi çalışmalarda potansiyel ilaç denemelerinin gerçekleştirilebileceği, insan fizyolojisine benzer ve fonksiyonel beyin yapısını taklit edebilecek biyomühendislik ürünü yeni bir hastalık modeli geliştirmeyi hedeflediklerini kaydetti. Genom düzenleme tekniklerinden olan ‘CRISPR/Cas9’ sistemi ile vücuttaki tüm hücrelere farklılaşabilme potansiyeline sahip indüklenmiş pluripotent kök hücrelerde (İPKH’ler) hastalık mutasyonu oluşturulacağını dile getiren Prof. Dr. Yeşil Çeliktaş, “Ardından bu hücreler ile hücre-hücre/hücre-çevre etkileşiminin uygun şekilde sağlanabildiği mekanik, biyokimyasal ve fizyolojik olarak kontrollü sıvı akış koşulları altında çalışılmasını sağlayan özgün tasarım mikroakışkan çip platformunda, ‘kültür kabı içinde organ tomurcukları’ olarak adlandırılan organoid kültür tekniği ile çip-üstü-beyin modeli geliştirilecek. Tüm bu bilimsel teknikler dünyada çığır açan biyoteknolojik gelişmelerden sayılıyor ve projenin başarı ile tamamlanmasını takiben geliştirilecek çip-üstü-RTT modelinin bilimsel anlamda önemi; patent ve ticarileşme potansiyeli, klinik öncesi çalışmalarda potansiyel ilaç denemelerinin doğru modelde ve kısa sürede yapılabilmesi adına yüksektir. Proje, üniversitemizin Biyomühendislik Bölümü, Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı, Tıbbi Genetik Anabilim Dalı ile İzmir Biyotıp ve Genom Merkezi ortak çalışmasıyla yürütülecek” dedi.

İndüklenmiş pluripotent kök hücre; “vücuttaki olgun hücrelere, dışarıdan yeniden programlama faktörleri verilerek farklılaşmanın tersine çevrilmesi sonucu elde edilen, vücuttaki tüm hücrelere farklılaşabilme potansiyeline sahip hücre.”

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir