Türkiye’nin ilk ve tek akademik tohumculuk merkezi Ege’de
Tohumculuk sektörünün geliştirilmesi için araştırmalar yapan, bilimsel çalışmalar gerçekleştiren, mühendisler ve araştırmacılar yetiştiren Ege Üniversitesi Tohum Teknolojisi Uygulama ve Araştırma Merkezi (TOTEM) ile Fen Bilimleri Enstitüsüne bağlı çok disiplinli Tohumluk Bilimi ve Teknolojisi Anabilim Dalı Türkiye’de ilk ve tek akademik birimler olarak faaliyetlerini sürdürüyor. Konusunda uzman, etkin ve güçlü akademik kadrosu ile TOTEM, sektöre destek vermeye devam ediyor.
Ege Üniversitesi Tohum Teknolojisi Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Hülya İlbi, “Ülkemizde tarım sektörü, insanların beslenmesi, istihdamı, ekonomiye katkısı ve ihracat potansiyeli bakımından büyük önem taşımaktadır. Tarım sektörü içinde en önemli gurubu da bitkisel üretim oluşturmaktadır. Bitkisel üretimde tohum, günümüzde sadece tarımsal bir girdi değil aynı zamanda teknoloji kullanılarak elde edilen ve yüksek ekonomik değere sahip bir üründür. Dünya tohum ticaretinin değeri 2017 yılı için 62 milyar dolara ulaşmıştır. Bu rakamın, 2023 yılında 86 milyar dolar olması öngörülmektedir. Türkiye 400 milyon dolar değerle sektörde yer almaktadır” dedi.
Dünya tohum pazarının çok uluslu firmaların elinde olduğunu, bu firmaların, patent uygulamaları ve geliştirdikleri tohum teknolojileri ile tohum pazarını kontrol ettiklerini ifade eden Prof. Dr. İlbi, “Türkiye, 1983 yılına kadar kamu ağırlıklı yürüttüğü tohumculuk faaliyetlerini bu tarihten sonra gerçekleştirdiği bir dizi yasal düzenleme ile özel sektörü teşvik ederek, özel sektör ağırlıklı bir konuma sokmuştur. Hayata geçirilen yasal düzenlemelerin yanı sıra kurulan Türkiye Tohumcular Birliği ve alt birlikleri ile sektörün önü açılmış ve tohumluk üretimi ve ticaretinde çok önemli gelişmeler sağlanmıştır. Türkiye’nin tohumculuk alanında yaşadığı bu değişimin sonucu sertifikalı tohumluk arzı ve kullanımında önemli artışlar sağlanmış, nitelikli ve çağdaş materyallerin üretime sokulması gerçekleştirilmiştir. Yerli firmalar Ar-Ge çalışmaları ile uluslararası piyasalarda rekabet edebilecek duruma gelmiştir” diye konuştu.
“Merkezde tohum kalitesine yönelik 18 farklı analiz yapılıyor”
Ege Üniversitesi Tohum Teknolojisi Uygulama ve Araştırma Merkezinin Türk Tohumculuk sektörüne bilimsel ve teknik destek sağladığını vurgulayan Prof. Dr. İlbi, “ Sektör sorunlarının çözümüne yönelik tohum kalitesi konusunda ihtiyaç duyulan test ve eğitim hizmetlerini veriyor, bilimsel projeler yapıyor ve bilimsel toplantılar düzenliyor. Tohum kalitesine yönelik 18 farklı analizde Uluslararası Tohum Test Birliği kurallarını uygulayarak sektöre test hizmeti verebilen Türkiye’nin tek Tohum Teknolojisi Merkezi olmanın haklı gururunu taşımaktadır. Tohumculuk sektörüne destek olmak amacıyla düzenlenen bilimsel etkinlikler, çalıştaylar ve eğitim hizmetleri Merkezin diğer bir çalışma alanını oluşturuyor” dedi.
Merkezde, sektörün ihtiyaçlarına ve merkezin alt yapısının geliştirilmesine yönelik çok sayıda projenin gerçekleştirildiğini söyleyen Prof. Dr. İlbi, “Merkezimiz, özellikle özel sektörün ihtiyaçlarına yönelik proje hazırlama ve yürütme konularında uzmanlaşmıştır. Bütün bu çalışmalar yanında kalite bilinciyle sektörün istek ve beklentilerine uygun olarak hizmet veren, gizlilik ve izlenebilirlik ilkelerine bağlı kalarak doğru, kesin ve güvenilir test sonuçlarına ulaşmayı amaçlayan merkezimizin stratejik planında yer alan en önemli hedeflerinden birisi, uluslararası akreditasyondur. Bu amaçla, Üniversitemizin öz kaynaklarıyla yapılan çalışmalarla merkezimiz yaklaşık 600 metrekarelik bir alana ulaşmış ve laboratuvar imkanlarını yüzde 100 artırmıştır. Merkez, bilgi birikimi kazanımları ile gerek bireysel ve gerekse de tohum veya hazır fide/fidan üreten ticari firmaların başvurularına cevap verilmektedir. Bunların dışında değişik kamu ve özel kurumların test talepleri de karşılanmaktadır. Bu hizmetlerin yanında talep üzerine üretim ve kalite sorunları ile ilgili üretim tesisleri ziyaret edilip danışmanlık hizmetleri de verilmektedir. Ayrıca, tohumluk konusunda firmalar arasında ortaya çıkabilecek uyuşmazlıklar ile ilgili olarak mahkemelere bilirkişilik hizmeti verilmektedir” dedi.
TOTEM’de sektöre yönelik test ve hizmetler gerçekleştirildiğini ifade eden Prof. Dr. Hülya İlbi, “Merkezimizde Canlılık, Çimlendirme, Çıkış, Tetrazolium Testi, Tohum Kaplama, Priming (Ön Çimlendirme), Vigor (Güç) Testleri, Hızlandırılmış Yaşlanma Testi, Kontrollü Bozulma Testi, Soğuk Testi, Serin Çimlendirme Testi, Elektriki Geçirgenlik Testi, Nem Tayini, Fiziki Safiyet Testleri, Patolojik Testler, Bakteriyel Tanılama Testleri, Fungal Tanılama Testleri, Viral Tanılama Testleri, Çeşit Ayrım Testleri, Hibrit Saflığı Testleri, Moleküler Hastalık Dayanıklılık Testlemeleri yapılmaktadır. Merkezimiz, mevcut test hizmetlerinin yanı sıra, bilim ve teknolojik gelişmeleri yakından takip ederek, son günlerin güncel konusu CRISPR teknolojileri, gen teknolojileri ve haploid teknolojileri konularında çalışmalar yürütmektedir” diye konuştu.
Tohumculuk sektörüne verdiği rutin hizmetler yanında, sektörün ihtiyaç duyduğu donanımlı teknik eleman yetiştirilmesi amaçları doğrultusunda, “Tohumluk Bilimi ve Teknolojisi” adı altında çok disiplinli bir anabilim dalı ve yüksek lisans programının açılmasına destek veren Merkez, mevcut altyapısıyla da bu desteğini sürdürüyor.
